KOAH nedir?

KOAH nedir, nefes almayı güçleştiren bir hastalıktır. İki KOAH türü vardır. Bunlar kronik bronşit ve amfizemdir. Solunum yollarında mukus artışı olduğunda kronik bronşit oluşur. Hava yolları ciğerlere oksijen taşır. Hava yollarında oluşan şişme solunum yollarının daralmasına sebep olur ve hava kolayca ciğerlere ulaşamaz. Amfizem akciğerlerin içinde bulunan hava kesesinin duvarlarında hasar oluştuğunda ortaya çıkar ve hava ciğerlere hapsolur. Bunun sonucunda da nefes darlığı meydana gelir.

KOAH yavaş yavaş ilerler ve zamanla kötüleşir. KOAH şiddetli olduğunda günlük yaşamda zorlanmalar oluşmaya başlar. Bunlar;

• ev işlerini yaparken zorlanma
• yürümekte güçlük çekme
• yıkanırken ve giyinirken bile aşırı yorulma

KOAH nedir? semptomları nelerdir?

KOAH, aşağıdakiler gibi bazı semptomlara sebep olabilir:

• Uzun süredir devam eden öksürük
• Mukuslu öksürük
• Özellikle hareket ederken nefes darlığı
• Göğüste gerginlik hissetme
• Derin nefes almakta zorlanma

KOAH semptomları zamanla ortaya çıkabilir. Erken teşhis ve tedavi olmazsa yıllar içerisinde kötüleşecektir. Geç teşhis ve tedavi bazı komplikasyonlara sebep olabilir. Bunlardan bazıları:

• Kalp yetmezliği
• Solunum yolu enfeksiyonları
• Kalp atışlarında düzensizlik
• Yüksek tansiyon

KOAH nedir? Koah neler sebep olur?

KOAH, zamanla zararlı maddelerin solunması sonucunda meydana gelen hasardan kaynaklanır.

Bu zararlı maddeler şunlardır:

• hava kirliliği

• kimyasal dumanlar
• gazlar
• sisler
• tütün dumanı (pasif içicilik)
• toz

KOAH vakalarının birçoğunun nedeni sigara içmektir. Koah hastaları covid 19′ dan 5 kat daha fazla etkileniyor.

Sigara içiyorsanız veya pasif içiciyseniz, KOAH’ a yakalanma riskiniz daha yüksektir. Akciğerleri tahriş eden maddelere uzun süre maruz kalırsanız da KOAH’ a yakalanma riskiniz artar. Bu maddeler; bazı kimyasallar, hava kirliliği veya toz olabilir. Bazı kişiler genetik yatkınlıktan dolayı herhangi bir maddeye (sigara, toz, kimyasal gazlar) maruz kalmadan da KOAH hastası olabilir.

KOAH nedir? nasıl teşhis edilir?

Nefes alış verişlerinizi kontrol etmek için doktorunuz göğsünüzü bir stetoskop yardımıyla dinleyecektir. KOAH semptomları bulunuyorsa, doktorunuz daha detaylı muayene yapacaktır. Doktorunuz  yaşadığınız semptomlar ve tıbbi geçmişiniz hakkında bilgi edinmek isteyecektir.

KOAH’ ı teşhis etmek amacıyla önemli bir test olan spirometri testini yaptırmanız gerekir. Bu basit bir testtir, ciğerlerinizden üfleyebildiğiniz hava miktarını ölçer. Bilgisayara bağlı bir tüpte bu hava birikir. Doğru sonuç almak için testi birkaç kez tekrarlamanız gerekebilir.

Spirometri testi, KOAH hastası olup olmadığınızı ve varsa KOAH’ ın ne seviyede olduğunu doktorunuza gösterecektir. Astım ya da kalp yetmezliği gibi diğer rahatsızlıkların da semptomlara neden olup olmadığını da belirlemek için kullanılabilir. Spirometri testi, doktorunuzun uygun tedavi için karar vermesine yardımcı olacaktır.

KOAH önlenebilir mi?

Çoğunlukla KOAH önlenebilir bir hastalıktır. KOAH’ı önlemenin en basit yolu sigara kullanmamaktır. Ayrıca zamanla akciğerlerinize hasar verecek şeylere maruz kalmanızı sınırlamalısınız. Örneğin; pasif sigara içiciliği, hava kirliliği (havanın kirli olduğu günlerde dışarı çıkmayın), kimyasallar ve toz gibi.

Tedavi nasıl yapılır?

KOAH hastasıysanız, erken teşhis oldukça önemlidir. Araştırmalara göre KOAH kaynaklı ölümlerin önüne erken teşhis ve tedavi ile geçilebilir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

Yaşam tarzı değişiklikleri: Tütün ve tütün ürünleri kullanmaktan vazgeçin.

İlaçlar: Doktorunuz nefes almanızı kolaylaştırmak için bir veya daha fazla ilaç kullanmanızı isteyebilir. Bu ilaçlar şunlar olabilir:

• Oral antibiyotikler – akciğerde oluşan enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılır.
• Bronkodilatörler – solunum yolunun etrafında bulunan kasları gevşetmek için solunan bir ilaçtır.
• Ağızdan alınan veya solunan steroidler – akciğerlerinizdeki iltihabı tedavi etmek ve nefes almanızı kolaylaştırmak için kullanılır.

İlaçları gerektiği gibi ve doktorunuzun kullanmanızı istediği şekilde kullanın.

Solunan bazı ilaçları nebülizör yardımıyla kullanmanız gerekir. Nebülizör, sıvı olan ilacı soluduğunuzda buhara dönüşmesini sağlayan bir cihazdır. Çoğunlukla ciddi KOAH hastalarını tedavi ederken kullanılır.

Aşılar: Bazı aşılar, grip ve zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonlarının önüne geçmede yardımcı olur. Bu enfeksiyonlar, KOAH’ lı kişiler için hayati sorunlara sebep olabilir.

Oksijen tedavisi: Nefes almaya yardımcı olması için oksijen tedavisine ihtiyaç duyulabilir.

Pulmoner rehabilitasyon: Bu, hastalığınızı kontrol altında tutarken yaşam kalitenizi iyileştirmenize yardımcı olacak şeyler içerir. Kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olacak önlemler alınır. Bu önlemler içinde diyet, egzersiz programı, nefes alma stratejileri ve enerjinizi nasıl kullanmanız gerektiği anlatılır.

Cerrahi: cerrahi müdahale genellikle uygulanmaz. Eğer uygulanması gerekirse bu, bir akciğer küçültme operasyonu ya da akciğer nakli olmak içindir ve genellikle tedavinin son aşamasıdır.

Günlük yaşam

KOAH, ömür boyu süren bir rahatsızlıktır. Ancak semptomlarınızı kontrol altına almak için yapabileceğiniz şeyler vardır.

Yapılması gereken ilk şey, bir KOAH Eylem Planı oluşturmak için doktorunuzla birlikte hareket etmektir. KOAH Eylem Planı belirtilerinizin ne zaman ortaya çıktığını anlamanıza yardımcı olabilir. Planınızı her gün uygulamanız önemlidir, bu nedenle bu planı günlük rutininiz haline getirin.

Yaşam tarzı değişiklikleriyle KOAH semptomlarını kontrol etmede aktif bir rol oynarsınız. Semptomları yönetmenin diğer faydası hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. KOAH’ ınız varsa aşağıdakileri yapmalısınız:

• Akciğerlerinizi tahriş eden her şeyden kaçının. Sigara kullanıyorsanız bırakın. Ayrıca hava kirliliği, kimyasal gazlar, toz ve pasif içicilikten kaçının.
• Tıbbi yardım alın. Doktorunuza düzenli olarak gitmeniz önemlidir. Kullanmanız gereken ilaçları alın. Herhangi bir yeni belirtiniz veya kötüleşen semptomunuz olursa doktorunuzu arayın veya randevu alın.
• Hastalığınızı yönetin. Hastalığın etkilerini azaltmak için yaşam tarzı değişiklikleri yapın. Fiziksel aktiviteleri yavaşça yapın. Yemek pişirme ya da ev temizliği gibi günlük aktiviteleri yaparken kendinizi çok yormayın. Giyinmesi ve çıkarılması kolay giysiler ve ayakkabılar tercih edin. Her şeyi kendiniz yapmaya çalışmayın yakınlarınızdan yardım isteyin.
• Acil durumlar için hazırlıklı olun. Hangi semptomları yaşadığınızda acil yardım almanız gerektiği hakkında doktorunuzla konuşun. Böylece doktorunuzu ne zaman arayacağınız veya acil servise ne zaman gideceğiniz hakkında bilgi sahibi olacaksınız. Doktorunuzun ya da acil yardım almanız gerektiğinde yardımcı olabilecek birinin telefon numarasını yanınızda bulundurun. Belirtileriniz kötüleşiyorsa yani ateş gibi vücudunuzda enfeksiyon olabileceğini gösteren belirtileriniz varsa veya nefes almakta güçlük çekiyorsanız acil yardım alın.
• Duygusal destek alın. KOAH ile yaşamak zordur. Endişe, depresyon, korku veya stres yaşayabilirsiniz. Birisiyle bunlar hakkında konuşmak size iyi gelebilir. Bir danışmanla görüşebilirsiniz. Aile bireyleri ve arkadaşlarınız da yardımcı olabilir. Yakınlarınıza nasıl hissettiğinizi söylemekten çekinmeyin.

Erken teşhis doğru tedaviyi almak için önemlidir ve daha iyi hissetmenizi sağlayacağını unutmayın. KOAH’ ınız tedavi edilmezse kendinizi kötü hissedersiniz. Ciddi KOAH hastaları fiziksel olarak aktif olmakta zorlanacaktır. Örneğin; giyinme, duş alma, alışveriş gibi en basit aktiviteleri bile yapmakta güçlük yaşarlar.

KOAH semptomları kendinizi yorgun hissetmenize neden olabilir. Nefes almakta güçlük çekmek yemek yemeyi bile engeller. Doktorunuz diyet, beslenme ve ek gıdalar almanızı önerebilir.

Doktorunuza sormanız gereken bazı sorular:

• Semptomlarıma KOAH’ın ya da farklı bir hastalığın neden olup olmadığını nasıl anlarım?
• Semptomlarımı azaltmayı sağlamak için yaşam tarzımda ne tür değişiklikler yapabilirim?
• KOAH ile ilişkili risklerim nelerdir?
• Hangi aşıları yaptırmam gerekir?
• Egzersiz yapabilir miyim? Ne tür egzersizler benim için uygun?
• Koah hastaları covid 19 virüsüne daha dikkatli olmalılar.